Malarstwo abstrakcyjne
Laicy zazwyczaj podchodzą do kwestii malarstwa tak samo, jak do fotografii, oczekując, że będzie ono niczym innym, niż jak najlepszym przedstawieniem rzeczywistości | fot.: Fotolia

Jak interpretować sztukę abstrakcyjną?

Każdy, dorosły człowiek chociaż raz w swoim życiu zetknął się z malarstwem, wszak historia sztuki znajduje się w obowiązkowym programie nauczania. Jednak większość osób nie przejawia zbytnich zainteresowań tą tematyką, przynajmniej w jej szerszym zakresie. Owszem, podobają nam się arcydzieła twórców, którzy umiejętnie potrafili przedstawiać świat rzeczywisty na płótnie. Co natomiast z malarstwem abstrakcyjnym?

Rysunek dziecka czy przejaw geniuszu?

Bardzo często, kiedy widzimy dzieło mistrza tworzącego już w XX wieku, nie jesteśmy w stanie zrozumieć fenomenu jego popularności. Obrazy Kandinskyego czy Miro wydają nam się być bohomazami bez kształtu i sensu, przypominającymi rysunki przedszkolaków. Laicy bowiem zazwyczaj podchodzą do kwestii malarstwa tak samo, jak do fotografii, oczekując, że będzie ono niczym innym, niż jak najlepszym przedstawieniem rzeczywistości. Jednak dzięki upowszechnieniu się aparatu fotograficznego w drugiej połowie XIX wieku, malarze coraz częściej rezygnowali z obrazowania natury, skupiając się na świecie wewnętrznym. Tak narodził się abstrakcjonizm, jego przedstawiciele dzięki zastosowaniu kompozycji niefiguratywnych, mogli za pomocą kształtów i barw zobrazować targające nimi emocje.

Abstrakcjonizm w pigułce

Pojęcie abstrakcjonizmu chętniej było używane przez krytyków niż przez samych malarzy. Teoretycy sztuki byli również odpowiedzialni za wprowadzenie podziału w malarstwie niefiguratywnym, rozróżniając abstrakcję geometryczną i organiczną. Pierwsze dzieła malarstwa geometrycznego pojawiły się już z początkiem XX wieku, kiedy to Malewicz oraz Mondrian niezależnie od siebie zaczęli eksperymentować z formą, malując oderwane od rzeczywistości figury geometryczne. Obrazy z tego nurtu często traktowane były jako jeden z elementów całości — koncepcja ta charakterystyczna jest dla szkół artystycznych Bauhaus i de Stijl. Z kolei abstrakcja organiczna bazowała na plamach barw o nieregularnych kształtach, często przywodzących na myśl tkanki i komórki widziane pod mikroskopem. Z pojęcia tego rozwinął się ekspresjonizm abstrakcyjny, który w dużej mierze ukształtowali europejscy twórcy, uciekając do Nowego Jorku przed nazistowską okupacją. Byli to m.in.: Rothko, Chagall czy Ernst. Ekspresjonizm abstrakcyjny silnie powiązany był z surrealizmem.

Otwórz oczy, wyłącz umysł

W jaki sposób jednak patrzeć na dzieło malarskie, aby zrozumieć, co autor chciał nam przekazać? Czołowy prekursor abstrakcjonizmu, Wassily Kandinsky radził, aby do jego sztuki nie podchodzić tak, jak do fotografii, lecz raczej jak do dzieła muzycznego. Kompozytor, nanosząc nuty na papier, robi to w sposób umowny, konkretne dźwięki bowiem same w sobie nie przekazują emocji, mają je dopiero wywoływać. Podobnie jest z malarstwem niefiguratywnym, które operuje przede wszystkim barwą i kreską, za pomocą których autor dzieła przedstawia uczucia, idee, zupełnie nowe światy. Spoglądając na dzieło abstrakcjonisty, musimy przede wszystkim przestać myśleć o tym, co autor miał na myśli, tworząc je. Dzięki temu dowiemy się, jakie emocje i skojarzenia obraz wzbudza w nas samych. Może się wówczas okazać, że wcale nie trzeba być znawcą sztuki, aby móc z nią obcować.

APY

Sprawdź także

mpw komitet pomocy

Ukraińskie muzea ratują zabytki i dzieła sztuki przed zniszczeniem

Podczas rosyjskich bombardowań w Ukrainie niszczone są nie tylko domy mieszkalne, ale również katedry, muzea i pomniki. Jak podkreślił ukraiński …