manuskrypt wojnicza sekcja zielarska
Manuskrypt Wojnicza to jedno z najbardziej tajemniczych dzieł w historii świata. Sekcja zielarska zawiera ilustracje roślin | fot.: domena publiczna

Najbardziej tajemnicze książki świata i ciekawostki z nimi związane. Czym jest Rękopis Wojnicza?

Na świecie znanych jest wiele przykładów książek, które od lat spędzają sen z powiek badaczom i historykom. Tajemnica tych dzieł dotyczy najczęściej ich pochodzenia, osoby autora, momentu stworzenia lub samej treści. Jedną z tego typu ksiąg jest tzw. Rękopis Wojnicza. Nad rozwikłaniem jego zagadki kryptolodzy głowią się już od ponad wieku, jednak do tej pory nie udało się ustalić i jednoznacznie potwierdzić jakichkolwiek informacji na temat tej tajemniczej księgi.

Historia Manuskryptu Wojnicza

Pierwsze znane przekazy na temat Rękopisu Wojnicza pochodzą z XVII wieku, kiedy to czeski alchemik Georg Baresch znalazł się w posiadaniu tego dzieła. Po jego śmierci księga trafiła do Jana Marka Marciego. Ten z kolei w 1666 roku wysłał ją rzymskiemu jezuicie-Anthanasiusowi Kircherowi. Dalsze losy dzieła są niejasne. Podejrzewa się, że Rękopis znalazł się w bibliotece Collegio Romano, a następnie trafił do prywatnych zbiorów Petera Beckxa, który pełnił funkcję rektora rzymskiego uniwersytetu. W 1912 roku księga została sprzedana Michałowi Wojniczowi, polskiemu farmaceucie, chemikowi i antykwariuszowi. To właśnie od jego nazwiska pochodzi nazwa dzieła, ponieważ to on jako pierwszy zajął się pracami nad ustaleniem pochodzenia Rękopisu. Po śmierci Wojnowicza w 1930 roku księgę przejęła jego żona, a następnie w 1960 roku otrzymała ją jej przyjaciółka Anne Nill. Po roku Rękopis nabył antykwariusz Hans P. Kraus, który ostatecznie oddał dzieło bibliotece Uniwersytetu Yale, gdzie znajduje się ono do dziś.

manuskrypt wojnicza
Pierwsze znane przekazy na temat Rękopisu Wojnicza pochodzą z XVII wieku | fot.: domena publiczna

Zawartość Manuskryptu

Rękopis Wojnicza pierwotnie składał się z 272 stron pergaminu wykonanego z cielęcej skóry. Obecnie liczy on 240 stron o wymiarach 15 na 22,5 cm. Badania przeprowadzone metodą datowania radiowęglowego wykazały, że pergamin, z którego wykonano księgę powstał pomiędzy 1404 a 1438 rokiem. Zawartość księgi składa się z tekstów zapisanych w niezrozumiałym języku, a także starannie wykonanych rysunków przedstawiających znaki zodiaku, wizerunki kąpiących się kobiet oraz różnego rodzaju rośliny. Niestety ilustracje nie wskazują jednoznacznie na treść tekstu, jednak można z nich wnioskować istnienie sześciu sekcji księgi. Są to kolejno części o tematyce zielarskiej, astronomicznej, biologicznej, kosmologicznej oraz farmaceutycznej. Ostatnia sekcja to przypisy składające się z krótkich tekstów.

Manuskrypt Wojnicza sekcja biologiczna
Manuskrypt Wojnicza składa się z tekstów zapisanych w niezrozumiałym języku, a także starannie wykonanych rysunków przedstawiających znaki zodiaku, wizerunki kąpiących się kobiet oraz różnego rodzaju rośliny | fot.: domena publiczna

Teorie na temat powstania Rękopisu Wojnicza

Istnieje wiele hipotez dotyczących tego, kto jest autorem Manuskryptu, celu jego stworzenia oraz samej treści. Do tej pory nie udało się ustalić w jakim języku napisano księgę. Z tego powodu niektórzy badacze twierdzą, że cały tekst to jedynie mistyfikacja mająca na celu wprowadzenie czytelnika w błąd. W takim wypadku treść księgi miałaby być zupełnie bezsensowna.

Inna teoria mówi o tym, że Manuskrypt stworzono po to, aby sprzedać go jako dzieło Rogera Bacona, franciszkanina żyjącego w XIII wieku. Autorami księgi mieli być John Dee oraz Edward Kelley. Jednak również ta hipoteza nie znajduje żadnego potwierdzenia w źródłach historycznych.

Jedna z najnowszych teorii autorstwa profesora Grzegorza Kondraka z Uniwersytetu Alberty w Kanadzie została opracowana przy zastosowaniu sztucznej inteligencji. Ustalił on, że Rękopis Wojnicza napisano w języku hebrajskim, a następnie tekst został zaszyfrowany. Niestety nawet na podstawie tych danych nie udało się odczytać jego znaczenia.

Według kolejnej teorii opracowanej przez naukowców Julesa Janicka i Arthura O. Tuckera, Manuskrypt miał być stworzony w Meksyku. Według badaczy tekst został sporządzony w syntetycznym języku, którym posługiwali się azteccy kupcy. Autorzy tej teorii twierdzą także, że udało im się zidentyfikować około 60 roślin i 12 zwierząt narysowanych w księdze i według nich są one charakterystyczne dla tych terenów współczesnego Meksyku.

Manuskrypt Wojnicza obiekty astronomiczne
Manuskrypt Wojnicza – rozkładane ilustracje w rękopisie przedstawiają rozmaite diagramy przypominające obiekty astronomiczne lub związane z astrologią | fot.: domena publiczna

Rękopis Wojnicza znajduje się od 1969 w zbiorach Biblioteki Rzadkich Ksiąg i Rękopisów im. Beinecke’ów Uniwersytetu Yale. Mimo przeprowadzenia wielu badań naukowych oraz opracowania hipotez i teorii, jak do tej pory żadnej z nich nie udało się jednoznacznie potwierdzić. Zagadka Rękopisu Wojnicza od lat nie daje spokoju naukowcom z całego świata. Nadzieję na jej rozwikłanie daje rozwój sztucznej inteligencji. Być może z jej wykorzystaniem badaczom uda się precyzyjnie określić język, w którym spisano księgę-a co za tym idzie-rozszyfrowana zostanie jej treść. Jedyną niepodważalną informacją jest to, że Manuskrypt Wojnicza to jedno z najbardziej tajemniczych dzieł w historii świata.

AMA