Kreatywna.pl Gazeta Kreatywna
Podobne artykuły
Był bogiem wojny, wytrawnym strategiem, reformatorem państwa i prawa, nowożytnym imperatorem o nikczemnej posturze i wielkich ambicjach. Oprócz Wielkiej Armii stworzył prywatny arsenał dzieł i nowy styl w sztuce, zwany dumnie empire. W Zamku Królewskim możemy zobaczyć przedmioty, którymi się otaczał.
Napoleon w Warszawie
Wystawa organizowana we współpracy m.in. z Muzeum Narodowym Pałacu Cesarskiego w Compiègne odżegnuje się od militarnych skojarzeń, które wywołuje nazwisko Bonaparte. Nie jest też pokłosiem romantycznego kultu, jaki otaczał cesarza po utworzeniu w 1807 r. Księstwa Warszawskiego – namiastki państwa polskiego. Choć wątek lokalny jest dość oczywisty – Napoleon za życia trzykrotnie przebywał w Zamku – ekspozycja poświęcona jest głównie sztuce doby napoleońskiej, której synonimem stał się wspomniany styl cesarski.
W kolejnych salach nie znajdziemy zatem mundurów ani odznaczeń wojskowych, ale – przywiezione głównie z Francji – meble, rzeźby, portrety, ceramikę czy tkaniny. Większość przedmiotów, pochodzących z Pałacu w Fontainebleau, Pałacu Cesarskiego w Compiègne, Narodowego Muzeum Ceramiki w Sèvres, Wersalu czy Luwru, to dzieła oryginalne, stanowiące wyposażenie i ozdobę rezydencji cesarskich.
Domykający epokę klasycyzmu, autorski styl zapoczątkowany przez Napoleona miał gloryfikować potęgę cesarstwa i wielkość samego imperatora. Stąd też wśród odwołań antycznych, sięgających do czasów cesarstwa rzymskiego, tak silnie wyróżniają się inicjał „N” otoczony wieńcem laurowym oraz orły cesarskie. Starożytny rodowód mają również sfinksy czy gryfy, znamienne dla stylu cesarstwa jako wyraz egiptomanii, która zdominowała nurt po wyprawie władcy do Egiptu. Pszczoły, które wypatrzymy na tapicerkach mebli bądź wzorach pokrywających ceramikę, są, obecnym już w helleńskiej Grecji, symbolem pracowitości i boskości. Powtarzający się w sztuce empire’u motyw łabędzia odzwierciedla z kolei zamiłowania cesarzowej Józefiny, która wyjątkowo lubiła te ptaki i pragnęła otaczać się luksusowymi przedmiotami z ich wizerunkiem. Gust cesarzowej szybko rozprzestrzenił się zresztą na salonach Wiednia czy Petersburga, podobnie jak i styl cesarski w ogóle. Monumentalne mahoniowe łoża, orientalne dekoracje stołów i krzeseł, finezyjne zegary czy srebra – sztuka empire’u znalazła uznanie w całej Europie, a jej najbogatsi odbiorcy otaczali się ekskluzywnym rzemiosłem artystycznym, tworzonym na zamówienie.
Napoleon i kobiety
Wśród eksponatów z cesarskich rezydencji najwięcej emocji budzą oczywiście te najściślej związane z imperatorem i jego małżonkami. Na uwagę zasługuje przede wszystkim biurko mechaniczne z Compiègne, wykonane przez Desmaltera, a zaprojektowane przez samego Napoleona jako mebel z automatycznie cofającym się górnym blatem. Cesarz-wynalazca zamawiał do swoich pałaców całe serie tego modelu, które różniły się między sobą jedynie ornamentami bądź obrysem nóg.
Razem z biurkiem przyjechał też zielony fotel gondolowy, przypominający bardziej tron niż siedzisko do pracy. Na tym właśnie meblu, z charakterystycznym wysokim oparciem i równie obszerną tapicerką, cesarz siedział podczas audiencji w swoim gabinecie.
W innej sali pod szklaną witryną ustawiono dworską suknię Józefiny – typową dla dojrzałego empire’u, z wysokim stanem, trenem i popularnym także w ówczesnej modzie wzorem wieńców laurowych. Obok sukni zdradzającej wąską kibić zauważymy drobne trzewiki – jedne z tysięcy par, które cesarzowa zgromadziła w swej garderobie.
Najwyższą klasę artystyczną reprezentują również komody z sypialni drugiej żony władcy – Marii Luizy. Zdobione brązem, przedstawiają m.in. motywy symbolicznie kojarzące się ze snem. Perełką wśród przedmiotów użytkowych jest też na pewno neseser księżnej Otranto – niezwykle droga kasetka podróżna, produkowana wyłącznie na zamówienie najbogatszych. Mieściły się w niej niewiarygodnie liczne przybory kosmetyczne, pudry i maści, jak również niewielki serwis kawowo-deserowy.
Miłośnicy wyszukanych naczyń na pewno przystaną przy fontannie na herbatę czy ażurowej konfiturierze, ale warto również przyjrzeć się prostemu w formie talerzowi z widokiem Warszawy. Wizerunek miasta został namalowany według jednego z obrazów Canaletta, które… właśnie z Zamku Królewskiego wywieziono do Francji na polecenie cesarza.
Różnorodność dzieł prezentowanych na wystawie jest odbiciem mnogości stylów w obrębie sztuki, która nie była estetycznym monolitem. Ikoniczne wizerunki władcy, egotyzm cesarskich inicjałów, nowatorskie meble, dekoracje pompejańskie, preromantyczne fascynacje cesarzowej – wszystko to każe spojrzeć na epokę napoleońską jako okres burzliwy nie tylko pod względem historycznym, ale i artystycznym. Wystawa, zorganizowana dokładnie 200 lat po śmierci wodza, nie gloryfikuje kontrowersyjnej, uwielbianej i nienawidzonej postaci Napoleona Bonaparte. Na pewno jednak udowadnia, że Mały Kapral był wielkim wizjonerem designu.
Aleksandra Nawarycz
Wystawa Napoleon i sztuka będzie czynna do 13 grudnia
do 30 września
- pn – sob.: 10.00 – 18.00
- w czw. 25 września: 10.00 – 20.00
- niedz.: 11.00 – 18.00
od 1 października:
- wt., czw., pt., sob.: 10.00 – 16.00
- śr.: 12.00 – 20.00
- niedz.: 11.00 – 16.00 (wstęp płatny)
- pn.: wystawa nieczynna
Bilety w cenie: normalny 12 zł, ulgowy 6 zł, rodzinny 5 zł od osoby
Ostatnie wejście na godzinę przed zamknięciem
