Kreatywna.pl Gazeta Kreatywna
Podobne artykuły
Japonia, kraj o bogatej historii i głęboko zakorzenionych tradycjach, jest miejscem, w którym kultura osobista i szacunek dla innych odgrywają fundamentalną rolę w codziennym życiu. Niby to wiemy i rozumiemy, jednak niedawny przykład Agi Grzelak ilustruje znaczenie rozumienia lokalnych norm kulturowych podczas podróży. W Japonii, w której zasady społeczne są wyraźnie skodyfikowane i mają głębokie korzenie historyczne, turyści powinni być szczególnie ostrożni.
Tradycja szacunku i grzeczności
Kultura japońska opiera się na zasadach szacunku i grzeczności, które są wplecione w każdy aspekt życia. Od małego uczone są dzieci, aby zwracać uwagę na potrzeby i uczucia innych. Współistnienie w harmonii, zarówno w rodzinie, jak i w społeczności, jest nadrzędnym celem. Gesty takie jak ukłony, uprzejme zwroty i staranne unikanie bezpośredniej konfrontacji są częścią codziennej etykiety. Japończycy nie komentują zachowania innych ludzi, cenią sobie prywatność i porządek, który ma wpływ na komfort społeczności.
Wpływ konfucjanizmu i buddyzmu
Dwa główne nurty filozoficzne, które ukształtowały japońską mentalność, to konfucjanizm i buddyzm. Konfucjanizm kładzie nacisk na hierarchię, lojalność oraz szacunek wobec starszych i przełożonych. Buddyzm natomiast to (w wielkim uproszczeniu oczywiście) współczucie, spokój oraz unikanie agresji. Te wartości realnie na co dzień realnie kształtują życie codzienne Japończyków, wpływając na sposób myślenia i postępowania.
Normy społeczne i oczekiwania: szacunek w Japonii
W Japonii istnieją ścisłe normy dotyczące zachowań w miejscach publicznych. Na przykład, głośne rozmowy w środkach transportu publicznego są nieakceptowane, a jedzenie jest postrzegane jako wysoce nieodpowiednie. Japończycy cenią sobie ciszę i spokój, a każde zakłócenie tych warunków jest uważane za brak szacunku.
Cisza i spokój w miejscach publicznych
W środkach transportu publicznego, takich jak pociągi i autobusy, oczekuje się zachowania ciszy. Głośne rozmowy, zarówno w towarzystwie, jak i przez telefon, są uważane za wysoce nieodpowiednie. W wielu przypadkach podróżujący wyciszają wszelkie dźwięki w swoich urządzeniach mobilnych. W pociągach Shinkansen, specjalnie wydzielone wagony „ciszy” umożliwiają podróżnym odpoczynek lub pracę w spokoju.
Zachowanie w restauracjach i miejscach spożywania posiłków
Japońskie normy kulturowe w restauracjach kładą duży nacisk na etykietę. Na przykład, nie jest przyjęte, aby zostawiać napiwki, ponieważ uprzejma obsługa jest uważana za standard. W trakcie jedzenia, mlaszczenie i głośne siorbanie, zwłaszcza podczas spożywania zup czy ramen, są akceptowane, a nawet mile widziane, gdyż pokazują, że jedzenie smakuje. Jednak głośne rozmowy przy stole, szczególnie w bardziej formalnych restauracjach, mogą być uznane za przejaw braku szacunku.
Etykieta w świątyniach i miejscach kultu
Podczas wizyt w świątyniach i miejscach kultu obowiązują ścisłe zasady dotyczące zachowania. Przed wejściem do świątyni należy zazwyczaj obmyć ręce i usta w specjalnie do tego przeznaczonych miejscach. Fotografowanie jest często ograniczone lub zabronione, a wewnątrz świątyń bezwzględnie należy zachować ciszę. Noszenie odpowiedniego stroju jest również istotnym aspektem szacunku dla tych miejsc.
Szacunek dla przestrzeni osobistej
W Japonii ceni się przestrzeń osobistą, co ma znaczenie w miejscach publicznych takich jak windy, chodniki czy sklepy. Należy unikać zbytniego zbliżania się do innych osób i dbać o to, by nie utrudniać im swobodnego poruszania się. W kolejkach, na przykład w supermarketach czy na stacjach kolejowych, obowiązuje zasada spokojnego czekania na swoją kolej bez przepychania się.
Zachowanie w sklepach i punktach usługowych
Podczas robienia zakupów lub korzystania z usług, uprzejmość i grzeczność są podstawą codziennego funkcjonowania. Japończycy przywiązują dużą wagę do form i zwrotów grzecznościowych, takich jak „arigato gozaimasu” (dziękuję bardzo) oraz „sumimasen” (przepraszam), które są powszechnie używane. Warto również pamiętać, aby przy płaceniu zawsze podawać pieniądze oburącz, co jest oznaką szacunku.
Robienie zdjęć Górze Fuji, czyli szacunek dla świętego miejsca
Święta Góra Fuji, będąca jednym z najbardziej rozpoznawalnych symboli Japonii, przyciąga rzesze turystów pragnących uwiecznić jej piękno na zdjęciach. Warto jednak pamiętać, że istnieją pewne fundamentalne zasady, których bezwzględnie należy przestrzegać. Po pierwsze, należy pamiętać o szacunku dla mieszkańców oraz innych turystów, unikać robienia zdjęć bez ich zgody, szczególnie jeśli znajdują się w kadrze. Po drugie, wspinając się na górę, należy trzymać się wytyczonych szlaków i nie naruszać naturalnego środowiska. Ważne jest również, aby nie generować hałasu i nie przeszkadzać innym, którzy mogą poszukiwać w tym miejscu spokoju i duchowego doświadczenia.
Fotografowanie świętych miejsc, takich jak świątynie znajdujące się na trasie, wymaga dodatkowej uwagi i często specjalnej zgody. Fuji także jest uznawana za miejsce święte, tak więc fotografowanie jej z miejsc nie przeznaczonych do tego celu uznawane jest za swego rodzaju profanację. Miejsca do fotografowania świętej góry są płatne.
Dzielnica gejsz w Kioto
Dzielnica gejsz w Kioto, znana jako Gion, jest jednym z najstarszych i najbardziej reprezentacyjnych obszarów miasta. To wręcz esencja kultury japońskiej. Mieszkańcy tej dzielnicy od dawna głośno wyrażali frustrację z powodu zachowania nachalnych turystów. Olbrzymi ruch turystyczny, który zaobserwowano po pandemii, spowodował wzrost alarmujących zachowań. Turyści bezkarnie wchodzili na prywatne posesje, naruszali spokój artystek traktując je jak zwierzątka w zoo. Kilkukrotnie doszło nawet do zniszczenia drogich kimon.
W grudniu 2023 roku rada mieszkańców Gion wezwała władze miasta Kioto do podjęcia działań przeciwko niesfornym turystom. W rezultacie, od maja 2024 roku odwiedzający Kioto mają całkowity zakaz wstępu do prywatnych części historycznego miasta. Decyzja ta ma na celu zapewnienie bezpieczeństwa gejszom, ich klientom i mieszkańcom dzielnicy.
Kontrowersje wokół Agi Grzelak: normy zachowania w Japonii
Aga Grzelak, popularna youtuberka, znalazła się ostatnio w ogniu krytyki po udostępnieniu swojej relacji z podróży do Japonii. Znana z tworzenia treści w stylu family-friendly, Grzelak nawiązuje do podróży i pokazuje różne aspekty życia w innych krajach. Tym razem Grzelak spotkała się z negatywnymi reakcjami odbiorców. O co chodzi?
Zadania Agi Grzelak
Podczas pobytu w Japonii, Grzelak zaproponowała widzom zabawę – oni wymyślali jej zadania do wykonania, a ona je realizowała. Wykonywanie makijażu w japońskim metrze, taniec na ruchliwej ulicy, robienie gwiazdy w metrze (to chyba akurat w każdym metrze zostałoby potraktowane jako nieodpowiedzialne i głupie) albo zakładanie dziwnego przebrania czy kręcenie się wokół własnej osi na najruchliwszym skrzyżowaniu w dzielnicy Shibuya mogłyby wydawać się niewinnymi prankami, jednak w kontekście japońskiej kultury okazały się nie tylko nieodpowiednie, ale i obraźliwe.
Reakcja mieszkańców i rezydentów
W Internecie niemal natychmiast zawrzało, a rezydenci od lat mieszkający w Japonii i tworzący treści publikują materiały, w którym tłumaczą, dlaczego takie zachowania są problematyczne. Mieszkańcy Japonii oczekują, że turyści będą szanować ich zasady, które mają swoje korzenie w wielowiekowej tradycji kraju. Japońska kultura kładzie duży nacisk na myślenie o dobru ogółu, a nie jednostki, dlatego zasady i regulaminy są tam ściśle przestrzegane.
Nagrywanie w miejscach publicznych i naruszanie prywatności
Jednym z głównych zarzutów wobec Grzelak było nagrywanie w metrze, w którym obowiązuje przecież zasada zachowania ciszy. Rozmawianie przez telefon i nagrywanie materiałów wideo jest tam nieakceptowalne i surowo zakazane. Ponadto, Grzelak ignorowała prośby obsługi jednego ze sklepów o zaprzestanie nagrywania, co dodatkowo obnażyło ignorancję youtuberki.
W Japonii istnieją liczne restrykcje dotyczące nagrywania i robienia zdjęć, zwłaszcza bez zgody osób trzecich. Upublicznianie wizerunku innych osób bez ich zgody jest nie tylko niegrzeczne, ale również narusza prywatność, co jest szczególnie istotne w japońskiej kulturze. Grzelak, publikując zbliżenia na twarze niezadowolonych współpasażerów czy przypadkowych osób w jej otoczeniu, spotkała się z falą krytyki zarówno ze strony mieszkańców Japonii, jak i swoich widzów.
Odpowiedź Agi Grzelak na krytykę
Aga Grzelak odpowiedziała na krytykę, przyznając się do błędu i przepraszając za swoje zachowanie. Wyraziła żal, że jej działania mogły urazić mieszkańców Japonii, i obiecała edytować swój film, aby zakryć twarze osób, których wizerunek został upubliczniony.
Przykład Agi Grzelak jest ważną lekcją dla wszystkich podróżujących, podkreślając, jak istotne jest zrozumienie i respektowanie norm społecznych i kulturowych w odwiedzanym miejscu. Japonia wymaga od turystów większej uwagi i dostosowania się do panujących tam reguł. Oczywiście Aga Grzelak nie jest jedyną youtuberką, która naruszyła etykietę w Japonii. Są przykłady twórców internetowych, którzy jawnie łamali prawo lub stwarzali realne zagrożenie dla pranku. Tak więc taniec z porem w miejscu publicznym jest wykroczeniem mniejszej rangi. Na pewno jednak jest przekroczeniem pewnego kulturowego tabu i zasad dobrego smaku.
Nie możemy przykładać reguł świata zachodniego i własnej, indywidualistycznej perspektywy do każdego rejonu świata. Uważne podróżowanie polega bowiem nie tylko na własnym przeżywaniu, ale i skupieniu się na wymogach miejsca, w którym przebywamy. Nie traktujmy więc Japonii jako placu zabaw dla człowieka zachodu.
Redo
