Podobne artykuły

„Chcesz wyrównać poziom żelaza? Jedz szpinak!” – to zalecenie znane jest od dekad. Zielone warzywo liściaste uznawano za jedno z najważniejszych źródeł tego makroelementu. Tymczasem prawda wygląda zupełnie inaczej. Zobacz, jakie właściwości ma szpinak i co tak naprawdę zwiększa poziom żelaza.

Szpinak jest zaliczany do rodziny roślin szarłatowatych, która pochodzi z południowo-zachodniej Azji. Najbardziej znaną jego postacią jest szpinak warzywny (łac. Spinacia oleracea), który po latach niebytu powrócił na stoły na całym świecie. Nie ma się czemu dziwić – warzywo ma przyjemny smak i dobrze sprawdza się np. jako element sałatek, makaronowych sosów czy nadzienie do mięsa. Co jednak z jego walorami odżywczymi? Choć zawiera wiele cennych witamin i minerałów, nie jest – wbrew powszechnej opinii – bogatym źródłem żelaza.

Poziom żelaza w szpinaku

Od lat mówi się, że w 100 g szpinaku jest aż 30 mg żelaza. Jednak jak wynika z badań, ilość ta jest dziesięciokrotnie niższa i wynosi 3 mg na 100 g świeżych liści. Skąd taka różnica? Prawdopodobnie poziom żelaza w szpinaku został podany niepoprawnie przez… złe postawienie przecinka. Z 3,0 mg żelaza na 100 g świeżego szpinaku „zrobiło się” 30,0 mg. Do dziś nie ustalono dokładnie, kto stoi za tą pomyłką. Wskazuje się jednak, że nastąpiła ona ok. 1890 roku, na etapie prowadzenia badań nad tym warzywem przez amerykańskich naukowców[1]. Inne wyjaśnienie jest związane z tym, że pierwotne oznaczenie poziomu żelaza w szpinaku – dokonane przez niemieckich badaczy, Emila von Wolffa oraz Gustava von Bunge – dotyczyło suszonych, a nie świeżych liści[2]. W postaci suszonej zaś poziom koncentracji tego makroelementu rzeczywiście mógł być wyższy.

Ta drobna, wydawać by się mogło, pomyłka miała swoje konsekwencje. Przez kilka dekad zielone warzywo było promowane jako cenne źródło żelaza. W rzeczywistości jednak:

ilość pierwiastka jest znacznie niższa niż sądzono,
jest to żelazo w niehemowej postaci, która jest trudniej przyswajalna dla organizmu ludzkiego.

Nie można więc szpinaku potraktować jako dobrego źródła tego makroelementu, który wspomaga m.in. procesy krwiotwórcze, transport tlenu do komórek ciała oraz przebieg metabolizmu energetycznego organizmu.

Skąd zatem czerpać żelazo w korzystnej postaci hemowej? Jego kluczowymi źródłami są produkty pochodzenia zwierzęcego, np. czerwone mięso oraz wątroba. Możliwa jest również suplementacja żelaza o wysokiej biodostępności, takich jak furman żelaza II. Przyswajaniu pierwiastka sprzyja również obecność witaminy C.

Szpinak – dobre źródło witamin i minerałów

Choć szpinak nie zawiera potężnych dawek łatwo przyswajalnego żelaza, jest warzywem bogatym w składniki wspomagające prawidłową pracę organizmu. Można do nich zaliczyć:

witaminę K,
witaminę C,
flawonoidy i karotenoidy (w tym B-karoten),
kwas foliowy,
witaminę E,
witaminy z grupy B,
potas,
wapń,
magnez,
fosfor,
mangan.

Dlatego nadal można go uznać za cenny składnik zdrowo zbilansowanej diety. Warto jednak pamiętać o tym, by nie spożywać szpinaku w nadmiernej ilości. Znajduje się w nim bowiem również kwas szczawiowy. Substancja ta może przekształcić się w organizmie w szczawian wapnia, co może być powiązane z kamicą nerkową. Jego spożycie nie jest więc zalecane osobom, które zmagają się ze schorzeniami nerek. W razie wątpliwości warto skonsultować się z lekarzem lub dietetykiem.

[1] https://www.focus.pl/artykul/czy-szpinak-naprawde-jest-zdrowy

[2] http://wyborcza.pl/TylkoZdrowie/1,137474,16838646,Prawda_czy_mit__szpinak_ma_duzo_zelaza.html

Materiał partnera zewnętrznego