Na koniec świata. Przyprawy, które zmieniły historię; Thomas Reinertsen Berg [recenzja]

30 listopada 2023 Książki Skomentuj 648 odsłon(y)

Podobne artykuły

Przyprawy miały wpływ nie tylko na kulinarne tradycje różnych kultur, ale również odegrały kluczową rolę w historii gospodarczej i politycznej świata. Ich poszukiwanie i handel nimi przyczyniły się do eksploracji geograficznej, kontaktów międzykulturowych i powstania pierwszych globalnych sieci handlowych. Produkty, które są dostępne w każdym osiedlowym sklepie, niegdyś zmieniły historię świata. I to nieodwracalnie. O tym właśnie opowiada książka Thomasa Reinertsena Berga pt. „Na koniec świata: Przyprawy, które zmieniły historię”.

Na koniec świata. Przyprawy, które zmieniły historię

Autor: Thomas Reinertsen Berg
Przełożyła: Maria Gołębiowska-Bijak
Wydawnictwo: Znak Literanova
Data wydania: 22.11.2023

Thomas Reinertsen Berg to norweski pisarz, który zyskał międzynarodowe uznanie dzięki swojej książce „Theater of the World: The Maps that Made History” wydanej po polsku jako „Teatr świata. Mapy, które tworzą historię” (oryginalny tytuł norweski „Verdensteater: Kartenes historie”), która została opublikowana po raz pierwszy w 2018. roku.

Berg przedstawił w niej fascynującą historię kartografii, od starożytnych map aż po współczesne, cyfrowe obrazy świata. Opisał ewolucję map i ich wpływ na nasze postrzeganie świata, kultury i historii.

Książka jest bogato ilustrowana, zawiera zarówno historyczne mapy, jak i nowoczesne wizualizacje. Autor bada, jak mapy nie tylko odzwierciedlają świat, ale także kształtują nasze rozumienie go, często ukazując więcej o twórcach i użytkownikach map niż o odwzorowywanym terenie.

Na koniec świata: przyprawy które zmieniły świat

Tym razem norweski pisarz rusza śladami największych odkrywców tworząc fascynującą opowieść o tym, jak przyprawy takie jak cynamon, goździki, gałka muszkatołowa, imbir czy pieprz kształtowały losy ludzkości – i w żadnej mierze nie jest to stwierdzenie na wyrost.

W swojej najnowszej książce Na koniec świata: Przyprawy, które zmieniły historię zabiera czytelników w podróż przez wieki, ilustrując wpływ przypraw na spotkania kultur, rozwój handlu i eksplorację nowych lądów.

Uruchamianie zmysłów

Zanim jednak przeczytamy o samych przyprawach, które zmieniły historię, warto pochylić się nad formą książki. To przepięknie wydana i bardzo efektowna (nie efekciarska, tylko efektowna) pozycja. Pięknie ilustrowana, nieco magiczna, zwracająca na siebie uwagę samym swoim istnieniem. Taka, którą chce wziąć się do ręki. [Tak, to świetny pomysł na prezent]

Samo doświadczenie czytelnicze potęguje niezwykła sugestywność historii opowiedzianych przez autora. Nie raz i nie dwa przywoływałam w pamięci zapach przedstawianych przypraw, kilka razy upewniłam się też, że sama książka nie pachnie żadną z nich. Wrażenie jednak pozostawało w całym procesie czytania. O czym więc przeczytamy biorąc do ręki Na koniec świata: Przyprawy, które zmieniły historię?

Na koniec świata. Przyprawy, które zmieniły historię; Thomas Reinertsen Berg | fot.: materiał partnera

Smakowanie świata

Przyprawy przekraczając granice geograficzne i kulturowe, stały się nie tylko cennymi towarami, ale także symbolem głębszych zmian społecznych i kulturowych. Ich rola wykracza poza kulinarne aspekty – były one świadkami narodzin globalizacji, odkryć geograficznych, a nawet zmian w medycynie i sztuce.

Pieprz, cynamon i inne przyprawy były katalizatorami dla międzykulturowego dialogu i wymiany. Rozwijający się handel przyprawami sprzyjał kontaktom między dalekimi cywilizacjami, ułatwiając transfer technologii, idei i wiedzy. Dzięki nim, świat zaczął postrzegać różnorodność jako coś wartościowego i ciekawego, a nie tylko obcego i nieznanego.

Na koniec świata i z powrotem

Transport przypraw w czasach historycznych był pełen wyzwań. Co czyhało na tych, którzy z odległych wypraw chcieli wrócić drogocennymi przyprawami?

Długie morskie i lądowe trasy handlowe, narażone na zmienne warunki pogodowe, piratów i bandytów – wszystkie one czyniły podróż ryzykowną i kosztowną.

Co więcej, przyprawy musiały być odpowiednio przechowywane, aby nie straciły swoich właściwości – wymagało to specjalnych technik pakowania i konserwacji.

Ponadto, przewożenie przypraw przez różne kraje wiązało się z opłatami celnymi i podatkami, które dodatkowo zwiększały ich ostateczną cenę.

Przyprawy – symbolami luksusu

W średniowieczu i w późniejszych epokach, posiadanie i używanie przypraw było symbolem luksusu i prestiżu, bywały cenniejsze od złota. Z ich powodu wybuchały wojny między potęgami kolonialnymi, niegdyś wierzono nawet, że posiadają magiczne moce.

Jadalnie bogatych domów często pełne były egzotycznych przypraw, które nie tylko poprawiały smak potraw, ale także demonstrowały bogactwo i status społeczny gospodarza. Przyprawy były także popularnym prezentem dla monarchów i osób wysokiego stanu.

W niektórych przypadkach, przyprawy stanowiły ważną część posagu królewskiego lub były używane jako narzędzie dyplomacji.

Historia przypraw jest świadectwem naszej nieposkromionej ciekawości i nieustannego pragnienia odkrywania świata. Poszukiwanie nowych smaków i aromatów pchało ludzkość do przekraczania znanych granic, zarówno dosłownie, jak i w przenośni. Dzięki przyprawom świat stał się mniejszy, a nasza ludzka historia bogatsza i bardziej zróżnicowana.

Podsumowanie

Historia przypraw to opowieść o bogactwie, ryzyku i luksusie. Sugestywna, pobudzająca wyobraźnię, zaskakująca mnogością ciekawostek i poziomem zanurzenia w historii. Przenosząca do innego wymiaru, budząca zmysły, pamięć zapachów i smaków.

Książkę opowiadającą o przyprawach smakuje się niewielkimi kęsami, ale wciąż i wciąż.

Dominika Pawlikowska

Na koniec świata. Przyprawy, które zmieniły historię