Capoeira, łącząca w sobie elementy sztuki walki, tańca i muzyki, stanowi jeden z najbardziej charakterystycznych składników kultury brazylijskiej. Jej historia sięga XVIII i XIX wieku, kiedy to została stworzona przez afrykańskich niewolników w Brazylii, jako forma wyrazu kulturowego i metoda przetrwania. Capoeira rozwinęła się z rytualnych tańców afrykańskich i zawiera wpływy kulturowe rdzennych mieszkańców Ameryki Południowej. Od formy samoobrony, przez narzędzie społecznej integracji, po sportową dyscyplinę – capoeira przeszła długą drogę rozwoju.
Początki w czasach niewolnictwa
Capoeira wywodzi się z okresu niewolnictwa w Brazylii, w której była praktykowana przez afrykańskich niewolników. Początkowo służyła jako technika obronna, praktykowana jako taniec, co pozwalało niewolnikom na zachowanie tej praktyki w tajemnicy przed swoimi panami. Fundamentalne dla jej rozwoju były rytmy i tańce afrykańskie, które wpływały na jej rytmiczny i dynamiczny charakter.
Rozwój capoeiry w Brazylii
W miarę zniesienia niewolnictwa w Brazylii capoeira zaczęła ewoluować od metody samoobrony do bardziej zorganizowanej formy sportu i wyrazu artystycznego. W XX wieku, szczególnie po oficjalnym zalegalizowaniu jej w 1937 roku, zaczęły powstawać pierwsze szkoły capoeiry. Szkoły te pomogły standardyzować techniki i rytuały związane z capoeirą, co przyczyniło się do jej globalnego rozprzestrzeniania.
Roda – serce capoeiry
Rytuał roda jest fundamentem leżącym w sercu capoeiry. Uczestnicy tworzą zamknięty krąg, a w jego centrum odbywa się symulowana walka, znana jako jogo. Roda nie tylko służy walce, ale jest także miejscem społecznych interakcji i przekazu kulturowego. W 2014 roku roda capoeiry została uznana za niematerialne dziedzictwo kulturowe przez UNESCO, co podkreśla jej wartość jako dziedzictwa kulturowego Brazylii.
Ginga – ruch definiujący capoeirę
Ginga, podstawowy ruch w capoeirze, charakteryzuje się płynnością i dynamiką, co czyni tę sztukę walki podobną do tańca. Jest to podstawowy ruch, z którego wywodzą się wszystkie ataki i uniki, a jego rytmiczna natura stanowi serce capoeiry.
Style capoeiry
Capoeira dzieli się na kilka głównych stylów, z których każdy wnosi coś wyjątkowego do tej dyscypliny. Capoeira regional, opracowana przez Mestre Bimba, jest szybka i skoncentrowana na walce, podczas gdy capoeira angola, stworzona przez Mestre Pastinhę, skupia się na tradycyjnych elementach i współpracy. Capoeira contemporanea łączy elementy obu tych stylów, oferując zróżnicowany trening i techniki.
Batizado – inicjacja w capoeirze
Batizado to ceremonia inicjacyjna, podczas której nowi praktykujący są wprowadzani do społeczności trenujących capoeirę. To wydarzenie, podczas którego uczestnicy mają możliwość zmierzenia się z doświadczonymi capoeiristas, a także moment, w którym mogą otrzymać nowe stopnie i kolory sznurów, symbolizujące ich rozwój i umiejętności.
Zakończenie
Capoeira to nie tylko forma sztuki walki, ale również ważny element dziedzictwa kulturowego Brazylii. Od swoich skromnych początków wśród niewolników, poprzez burzliwe czasy zakazów i prześladowań, aż po uznawane i praktykowane widowisko sportowe – capoeira nieustannie ewoluuje i zachwyca. Dziś jest esencją brazylijskiego ducha i przykładem sportu ogólnorozwojowego dobrego dla dużych i małych zawodników.
Redo