głośne chrapanie
Chrapanie to zjawisko akustyczne, wywołane wibracją tkanek w okolicy gardła w czasie wydychania powietrza | fot.: materiał partnera

Kiedy chrapanie jest oznaką poważnej choroby?

Chrapanie to bardzo powszechna przypadłość, która często bywa bagatelizowana. Choć sama w sobie nie jest chorobą, to może mieć związek z poważnymi problemami zdrowotnymi. Jest też bardzo uciążliwa dla otoczenia. Dlatego warto udać się do lekarza i poznać jego przyczyny.

Co to jest chrapanie?

To dźwięk, który spowodowany jest drganiami rozluźnionych i wiotkich mięśni podniebienia miękkiego, języczka oraz migdałków podniebiennych w czasie gdy, wydychane powietrze przechodzi przez zwężone drogi oddechowe. Przyczyną zwężonych dróg oddechowych może być np. skrzywiona przegroda nosowa, polipy nosa, duże migdały podniebienne. Chrapanie to zjawisko akustyczne, wywołane wibracją tkanek w okolicy gardła w czasie wydychania powietrza.

Dlaczego chrapiemy? 

Przyczyny chrapania są rozmaite. Do najczęściej występujących należą:

  • utrudnienia w obrębie nosa np. zapalenie zatok,
  • krzywa przegroda nosowa – blokada nosa,
  • przerost małżowin nosowych – uczucie zatkanego nosa,
  • polipy nosa,
  • obniżone napięcie mięśni języka,
  • przerost nasady języka,
  • przerost migdałków podniebiennych,
  • przerost języczka,
  • mała i cofnięta kość żuchwy,
  • nadwaga,
  • alkohol i papierosy.

Niebezpieczne chrapanie

Chrapanie może być symptomem obturacyjnego bezdechu sennego (OBS). Charakteryzuje się krótkotrwałym zatrzymaniem oddechu podczas snu. Zjawisko to występuje od 5, a w ciężkich przypadkach nawet powyżej 30 razy w ciągu jednej godziny. Następstwa tych zdarzeń są odczuwalne w ciągu dnia i mogą to być: zmęczenie, problemy z koncentracją i pamięcią, poranne bóle głowy, nadciśnienie tętnicze i płucne, uczucie ciągłego niewyspania, a nawet zaburzenia rytmu serca, niewydolność serca i choroby wieńcowe. U osób, u których występuje bezdech senny, zwiększa się zagrożenie wystąpienia zawału serca i udaru mózgu.

Ważne !!!

U około 10% osób chrapiących pojawia się bezdech senny.

Chrapanie i bezdechy zaostrzają się pod wpływem upływu lat i przebytych chorób.

Każda osoba, która cierpi na bezdech jednocześnie jest osobą chrapiącą natomiast nie każda osoba chrapiąca cierpi na bezdech nocny

Obturacyjny bezdech senny, który jest nieleczony prowadzić do wielu chorób i może nasilać już te istniejące.

Jeżeli podejrzewamy u siebie bezdech senny, należy bezzwłocznie udać się do otolaryngologa. Lekarz sprawdzi, czy przewód nosowy jest drożny, a także rozmiar migdałków oraz gardło. Przeprowadzi również szczegółowy wywiad na temat naszego zdrowia.Pacjent może być wysłany także na badanie poligraficzne snu, tomografię, EEG głowy, EKG.

chrapanie
Jeżeli podejrzewamy u siebie bezdech senny, należy bezzwłocznie udać się do otolaryngologa | fot.: materiał partnera

Chrapanie u dzieci

Chrapanie dziecka podczas snu zawsze budzi niepokój, dlatego musimy sprawdzić, czy ma ono charakter przemijający, czy ciągły. Kiedy chrapanie dziecka pojawia się wraz z infekcją górnych dróg oddechowych, nazywamy to chrapaniem przemijającym. Natomiast ciągły charakter może być spowodowany przerostem migdałka gardłowego, przerostem migdałków podniebiennych, otyłością, wrodzonymi wadami twarzoczaszki, a także wiotkością krtani.

Chrapanie u dzieci wymaga konsultacji z otolaryngologiem
Chrapanie u dzieci wymaga konsultacji z otolaryngologiem | fot.: materiał partnera

Diagnozowanie

Od czego zacząć leczenie chrapania? Nie możemy sami ocenić, czy chrapanie jest groźne dla naszego zdrowia, czy też nie. Dlatego poznanie przyczyny chrapania jest bardzo ważne. Jeśli po teoretycznie przespanej nocy dokucza nam ból głowy, czujemy się niewyspani oraz mamy problemy z koncentracją, warto udać się do lekarza. Szczególnie ważne jest to dla osób, u których ryzyko rozwoju bezdechu sennego jest bardzo wysokie. Są to:

  • osoby powyżej 35-40 lat,
  • mężczyźni,
  • osoby otyłe,
  • osoby, u których wykryto wady anatomiczne nosa, 
  • osoby z niedoczynnością tarczycy,
  • osoby z nałogami takimi jak palenie papierosów, alkohol, środki nasenne.

Specjalista przy użyciu endoskopu sprawdzi budowę górnych dróg oddechowych. Przeprowadzi również szczegółowy wywiad medyczny związany z naszym samopoczuciem. Może zlecić również takie badania jak:

  • Tomografia 3D,która pokaże, jak wygląda anatomia tkanek. Jest to badanie bezbolesne i krótkie (trwa ok. 5-10 sekund) Obraz 3D bardzo dokładnie odtwarza drogę, jaką pokonuje powietrze, przechodząc przez górne drogi oddechowe do płuc. Pokazuje, co może być przyczyną chrapania.
  • Rynomanometria sprawdza drożność przewodów nosowych. W nozdrzu umieszcza się sondę pomiarową, a następnie pacjent zakłada maskę połączoną z urządzeniem mierzącym przepływ powietrza. Pomiar wykonywany jest poprzez dmuchanie w rurkę umieszczoną w nosie.
  • Badanie polisomnograficzne jest wykonywane w trakcie snu. W trakcie tego badania można wykryć czy pacjent rzeczywiście cierpi na bezdech, jaki jest stopień jego nasilenia, ile razy występuje w trakcie jednej nocy i z jakim rodzajem bezdechu mamy do czynienia (obturacyjny – świadczący o blokadzie przepływu powietrza przez drogi oddechowe, czy centralny – występujące w zaburzeniach układu nerwowego).
  • Badanie fiberoskopowe to badanie, dzięki któremu można ustalić dokładne miejsce, które może być przyczyną chrapania. Anestezjolog po podaniu pacjentowi leków dożylnych wprowadza go w stan snu. Fiberoskop wraz z kamerą wprowadzony jest do nosa. W taki sposób można odnaleźć miejsca niedrożności w obrębie nosa, nosogardła, gardła i krtani.
Badanie fiberoskopowe górnych dróg oddechowych
Badanie fiberoskopowe górnych dróg oddechowych | fot.: materiał partnera

Leczenie chrapania

To, w jaki sposób odbędzie się leczenie zależy od przyczyn chrapania i może być przeprowadzane wieloma technikami. Przed pójściem spać warto unikać spożywania alkoholu czy leków uspokajających. Stosowanie silikonowych aparatów wewnątrz ustnych, które zakłada się na zęby żuchwy i szczęk zalecane jest przez niektórych lekarzy. Pacjentom z chrapaniem pierwotnym, którzy cierpią na nadwagę lub otyłość, a nie stwierdzono u nich innych zaburzeń oddychania, zaleca się konsultacje z dietetykiem. 

Pacjenci z bezdechem podczas snu mogą skorzystać z aparatu CPAP – jest to wyposażony w pompę powietrzną aparat zakładany na nos, utrzymujący prawidłowy przepływ powietrza do organizmu podczas snu. Jeżeli powyższe metody nie przynoszą zadowalających efektów, rozważane są zabiegi operacyjne w zakresie gardła. Leczenie chirurgiczne wykonuje się u osób, u których przyczyną chrapania i bezdechów sennych są nieprawidłowości anatomiczne bądź też zmiany patologiczne w obrębie górnych dróg oddechowych. U tych pacjentów można przeprowadzić:

  • plastykę podniebienia miękkiego, języczka i gardła,
  • likwidację chrapania metodą RF (chirurgii radiofalowej),
  • plastykę przegrody nosowej i inne zabiegi poprawiające drożność nosa,
  • usunięcie migdałków podniebiennych lub migdałka gardłowego.
Leczenie bezdechu - maska CPAP
Leczenie bezdechu – maska CPAP | fot.: materiał partnera

Domowe sposoby na chrapanie

1) Zmiana pozycji snu ze spania na plecach na pozycję boczną. Prawdopodobieństwo pojawienia się chrapania jest większe u osób, które śpią na plecach. Taka pozycja  powoduje, że gardło jest bardziej rozluźnione, potem następuje zwiotczenie mięśni gardła i otwierają się usta, a tym samym zwęża kanał nosogardła, czego rezultatem są częściowo zablokowane drogi oddechowe.

2) Odpowiednia poduszka – najlepiej płaska lub poduszka anatomiczna dopasowująca się do kształtu głowy.

3) Zmniejszenie masy ciała ponieważ tłuszcz, który odkłada się w okolicach szyi, naciska na gardło i tym samym utrudnia przepływ powietrza. Nawet kilka kilogramów mniej zmniejszy częstotliwość chrapania.

4) Zrezygnowanie z używek. Alkohol oraz środki nasenne i uspokajające powodują wiotczenie mięśni gardła i języka. Natomiast nikotyna podrażnia gardło i błonę śluzową oraz prowadzi do zalegania śliny w tchawicy i krtani, co w dość dużym stopniu utrudnia wydobywanie się powietrza z płuc. Zaprzestanie spożywania alkoholu przed snem oraz rzucenie palenia na pewno poprawi jakość snu, ograniczając chrapanie.

5) Wyleczenie infekcji jeśli w okresie, w którym organizm jest bardziej podatny na infekcje, pojawia się chrapanie, możemy przypuszczać, że jego przyczyną będzie katar, zapalenie zatok albo powiększone migdałki. Kiedy infekcja zostanie wyleczona po chrapaniu nie będzie śladu

Poduszka anatomiczna dopasowująca się do kształtu głowy
Poduszka anatomiczna dopasowująca się do kształtu głowy | fot.: materiał partnera

Podsumowanie

W większości przypadków chrapanie nie jest groźne i po zastosowaniu domowych sposobów problem sam znika. Jeśli jednak mimo ich zastosowania chrapanie nie ustępuje, należy skontaktować się z lekarzem, gdyż może to oznaczać, że chrapiący cierpi na obturacyjny bezdech senny — nieleczony, niesie ze sobą poważne skutki.

Materiał partnera