Kreatywna.pl Gazeta Kreatywna
Podobne artykuły
Jednym z głównych problemów polskich przedsiębiorców są terminy regulowania zobowiązań, a w zasadzie – ich niekonsekwentne dotrzymywanie. Może to wynikać z piętrzących się zaległości, ale również z wykorzystywania uprzywilejowanej pozycji niektórych podmiotów w konkretnych umowach.
Z pomocą przychodzi ulga na złe długi stanowiąca pomoc dla przedsiębiorców, którzy mają dłużników. Ulga na złe długi w PIT i CIT ma na celu poprawę płynności finansowej przedsiębiorstw zahamowanej przez kontrahentów, którzy nabywają usługi/towary i za nie nie płacą. Z drugiej strony – stanowi pewnego rodzaju karę dla niepłacących kontrahentów, którzy tracą koszt wynikający z nieopłaconej faktury. Jest możliwa po stronie wierzyciela i obowiązkowa po stronie dłużnika.
Jak niezapłacona faktura wpływa na dochód przedsiębiorcy i opodatkowanie?
Zgodnie z prawem polskim, przedsiębiorcy są zobowiązani do wystawienia faktury za dostarczone towary lub usługi, jeśli druga strona jest także przedsiębiorcą. Faktury jako dokumenty potwierdzające transakcję są niezbędne zarówno do celów księgowych, jak i podatkowych. Ich nieopłacenie może poważnie wpłynąć na sytuację finansową przedsiębiorców. Wpływają bowiem nie tylko na przypływ gotówki, ale wywierają także istotne konsekwencje podatkowe.
Jeśli faktura nie została uregulowana przez kontrahenta, przedsiębiorca może mieć trudności z uznaniem zadłużenia za koszty uzyskania przychodów. Oznacza to, że będzie musiał zapłacić podatek dochodowy w takiej wysokości, jakby faktura została opłacona. W niektórych przypadkach aby zrekompensować opóźnienia w płatnościach, przedsiębiorcy mogą naliczać odsetki od zwłoki, które są uznawane za dochód. Jednakże, te odsetki są opodatkowane według innej stawki niż standardowy dochód.
Ulga na złe długi
Z pomocą przychodzi wobec tego ulga na złe długi. Jest narzędziem prawnym pozwalających na:
1. Pomniejszenie przez wierzyciela podstawy opodatkowania o kwotę wierzytelności, jeśli nie została uregulowana lub zbyta w ciągu 90 dni od upływu terminu jej płatności
oraz
2. Nałożenie na dłużnika obowiązku doliczenia do podstawy opodatkowania kwoty nieuregulowanego zobowiązania, jeśli nie zostało uregulowane w terminie 90 dni od dnia upływu terminu płatności.
Warunki stosowania ulgi na złe długi
Wierzyciel może skorzystać z ulgi na złe długi pod warunkiem, że od dnia złożenia zeznania podatkowego wierzytelność nie została uregulowana lub zbyta.
Warto zaznaczyć, że ulga na złe długi ma zastosowanie wyłącznie do wierzytelności i zobowiązań do zapłaty, świadczeń pieniężnych wynikających z transakcji handlowych, jeżeli z tytułu tych transakcji przynajmniej u jednej ze stron określa się przychody lub koszty uzyskania przychodów, bez względu na termin ich ujęcia w tych przychodach i kosztach uzyskania przychodów. Jednocześnie można ją zastosować jeżeli windykacja dłużnika okazała się nieskuteczna.
Aby uwzględnić ulgę na złe długi w rozliczeniu PIT i CIT, muszą być spełnione łącznie 3 warunki
1) dłużnik na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym wierzyciel składa zeznanie podatkowe, nie może być w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego, upadłościowego lub likwidacji,
2) nie minęły 2 lata, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym wierzyciel wystawił fakturę lub zawarł umowę. Okres ten liczony jest od ostatniej czynności, która nastąpiła.
3) faktura lub umowa, na którą ma być naliczona ulga, jest zawarta przez podatników, których przychody są opodatkowane w Polsce
W przypadku niespełnienia któregokolwiek ze wskazanych warunków sprzedawca nie może zastosować ulgi na złe długi!
Mechanizm działania
W myśl przepisów Ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych Dz.U.2022.2647 (art. 26i ust. 1) oraz Ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych Dz.U.2022.2587 (art. 18f ust. 1) podstawa obliczenia podatku dochodowego:
- może być zmniejszona o zaliczaną do przychodów należnych wartość wierzytelności o zapłatę świadczenia pieniężnego w rozumieniu art. 4 pkt 1a ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom, która nie została uregulowana lub zbyta, przy czym zmniejszenia dokonuje się w zeznaniu podatkowym składanym za rok podatkowy, w którym upłynęło 90 dni od dnia upływu terminu zapłaty określonego na fakturze (rachunku) lub w umowie
- podlega zwiększeniu o zaliczaną do kosztów uzyskania przychodów wartość zobowiązania do zapłaty świadczenia pieniężnego w rozumieniu art. 4 pkt 1a ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom, które nie zostało uregulowane, przy czym zwiększenia dokonuje się w zeznaniu podatkowym składanym za rok podatkowy, w którym upłynęło 90 dni od dnia upływu terminu zapłaty określonego na fakturze (rachunku) lub w umowie
Upraszczając – zastosowanie ulgi jest możliwe (po stronie sprzedawcy) lub konieczne (po stronie nabywcy) w zaliczce na podatek dochodowy wyliczanej za okres, w którym upłynął termin 90 dni, licząc od momentu płatności na wskazanej fakturze, rachunku lub umowie.
Ułatwienia w zeznaniu podatkowym
Od 1 stycznia 2023 r. podatnicy podatku dochodowego od osób fizycznych i osób prawnych nie muszą już wykazywać w zeznaniu podatkowym zobowiązania lub wierzytelności, w związku z którymi korzysta z ulgi na złe długi. Odpowiedniego zwiększenia lub zmniejszenia dokonuje bez tych dodatkowych wymagań formalnych.
W poprzednim stanie prawnym osoba korzystająca z ulgi na złe długi musiała dołączyć do zeznania podatkowego odpowiedni załącznik, w którym wykazywała dane dotyczące wierzytelności. Ulga na złe długi w 2023 r. nie wymaga już składania informacji PIT/WZ wraz z zeznaniem podatkowym za 2022 rok.
Należy jednak pamiętać, że brak obowiązku formalnego nie zwalnia podatnika z konieczności udowodnienia wysokości przeterminowanej należności, która ma wpływ na podstawę opodatkowania.
Brak zastosowania w przypadku podmiotów powiązanych
W przypadku podatku VAT wierzyciel może skorzystać z ulgi za złe długi, nawet jeśli jego kontrahent jest z nim powiązany np. kapitałowo. W przypadku podatków dochodowych sytuacja kreuje się inaczej.
Ulga na złe długi w PIT i CIT nie ma zastosowania do transakcji handlowych dokonywanych między podmiotami powiązanymi w rozumieniu przepisów o cenach transferowych. Aby ustalić, czy podmioty są powiązane, należy się zatem odnieść się do rozdziału 4b u.p.d.o.f. o cenach transferowych. Zgodnie z art. 26i ust. 18 u.p.d.o.f. omawianych tu przepisów nie stosuje się do transakcji handlowych dokonywanych między podmiotami powiązanymi w rozumieniu art. 23m ust. 1 pkt 4 u.p.d.o.f. Oznacza to zatem, że ulga na złe długi nie będzie miała zastosowania do transakcji handlowych dokonywanych między:
1)podmiotami, z których jeden wywiera znaczący wpływ na drugi, tj.:
- posiada bezpośrednio lub pośrednio co najmniej 25% udziałów w kapitale lub praw głosu w organach kontrolnych, stanowiących lub zarządzających, lub udziałów lub praw do udziału w zyskach, stratach lub majątku, lub ich ekspektatywy, w tym jednostek uczestnictwa i certyfikatów inwestycyjnych, lub
- posiada faktyczną zdolność osoby fizycznej do wpływania na podejmowanie kluczowych decyzji gospodarczych przez osobę prawną lub jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, lub
- pozostaje w związku małżeńskim albo występuje między nimi pokrewieństwo lub powinowactwo do drugiego stopnia;
2)podmiotami, na które wywiera znaczący wpływ ten sam inny podmiot lub małżonek, krewny lub powinowaty do drugiego stopnia osoby fizycznej wywierającej znaczący wpływ na co najmniej jeden podmiot;
3)spółką niebędącą osobą prawną i jej wspólnikiem;
4)spółką komandytową i spółką komandytowo-akcyjną, mającymi siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, i ich komplementariuszami, lub
5)spółką jawną będącą podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych i jej wspólnikiem, lub
6)podatnikiem i jego zagranicznym zakładem, a w przypadku podatkowej grupy kapitałowej – między spółką kapitałową wchodzącą w jej skład i jej zagranicznym zakładem.
Q&A
Jak zweryfikować czy dłużnik jest polskim podatnikiem?
Jednym z warunków ulgi na złe długi jest, aby transakcja handlowa była zawarta w ramach działalności wierzyciela oraz działalności dłużnika, z których dochody podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym na terytorium Polski.
W przypadku CIT – po pozyskaniu danych z KRS, z których wynika, że siedziba danego dłużnika znajduje się na terytorium kraju, uzasadnia przyjęcie, że transakcja została zawarta w ramach działalności dłużnika, z których dochody podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym na terytorium Polski.
W przypadku PIT – po uzyskaniu danych z CEIDG informacji, że stałe miejsce wykonywanie działalności gospodarczej znajduje się na terytorium Polski, uzasadnia przyjęcie, że transakcja została zawarta w ramach działalności dłużnika, z których dochody podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym na terytorium Polski.
Jak unikać nieterminowych kontrahentów?
Aby uniknąć komplikacji podatkowych, przed nawiązaniem stałych relacji biznesowych warto sprawdzić, czy przyszły dłużnik jest rzetelnym kontrahentem. Za takiego można uznać stronę umowy, która zapewnia sprawny przebieg każdej transakcji oraz wywiązuje się ze zobowiązań. Do tego celu można posłużyć się Krajowym Rejestrem Długów lub zaczerpnąć informacji u konkurencji, jeśli jest to możliwe.
Jak wyegzekwować pieniądze z niezapłaconej faktury?
Mimo, że każde zobowiązanie powinno być rzetelnie wykonane, wielu Polaków nadal ma problemy z terminowym opłacaniem faktur. Ulga za złe długi modyfikuje jedynie negatywne konsekwencje podatkowe takich sytuacji. Nie pomaga jednak wyegzekwować pieniędzy.
Najpopularniejszym i często bardzo efektywnym rozwiązaniem jest wezwaniem do zapłaty. Jest pismem poprzedzającym skierowanie sprawy na ewentualną drogę sądową lub egzekucję komorniczą. Może być sporządzone samodzielnie przez wierzyciela, nie potrzeba udziału profesjonalnego pełnomocnika. W takim piśmie należy wezwać dłużnika do zapłaty określonej kwoty w ściśle oznaczonym terminie. Wierzyciel powinien wskazać z czego wynika dane zobowiązanie i w jaki sposób dłużnik powinien je uregulować – podając numer rachunku bankowego. Jeśli wezwanie nie zadziała – warto wystosować pozew o zapłatę zaległego zobowiązania pieniężnego. Wierzyciel może pismo sporządzić samodzielnie. Pozew należy złożyć we właściwym sądzie położonym najbliżej miejsca zamieszkania lub siedziby dłużnika. W przypadku długów nieprzekraczających sto tysięcy złotych właściwym będzie sąd rejonowy, a gdy zadłużenie będzie wyższe – sąd okręgowy.
Materiał partnera zewnętrznego
